Bielik AI – polski model językowy, który zmienia rynki AI

Bielik AI to polski, otwarty model językowy, który wyróżnia się na tle komercyjnych rozwiązań AI, które często nie są dostosowane do specyfiki języka polskiego ani kultury. Jego celem jest zaspokojenie potrzeb rynku, który niejednokrotnie napotyka problemy z dokładnością i precyzją dużych międzynarodowych modeli, takich jak ChatGPT. Projekt Bielik AI powstał jako otwarte rozwiązanie open-source, a jego rozwój jest przykładem współpracy społeczności i partnerów, którzy wspólnie tworzą nowoczesny polski odpowiednik ChatGPT.

Z artykułu dowiesz się:

• Jak Bielik AI powstał jako odpowiedź na potrzeby polskiego rynku.
• Rola społeczności SpeakLeash w tworzeniu modelu open-source.
• Korzyści z lokalnego wdrożenia Bielika AI w firmach.
• Kluczowe zasoby użyte w procesie budowy modelu.
• Plany rozwoju Bielika AI, w tym nowe funkcje i zastosowania.
• Znaczenie Bielika AI dla polskiej suwerenności cyfrowej i rynku pracy.

Bielik AI – historia powstania i kluczowi twórcy

Jak powstał projekt SpeakLeash i jak działa oddolny model rozwoju?

Bielik AI to owoc pracy społeczności SpeakLeash – inicjatywy non-profit, która zrodziła się z potrzeby stworzenia polskiego modelu językowego, odpowiadającego na wyzwania związane z brakiem dostosowania międzynarodowych modeli do polskiego języka i kultury. Na początku projekt skupiał się na stworzeniu obszernego zbioru danych treningowych dla polskich modeli językowych, o rozmiarze co najmniej terabajta. Działając w modelu produkcji partnerskiej, opartym na zasadach wspólnego dobra (commons-based peer production), SpeakLeash stanowi alternatywę dla finansowanych przez publiczne środki projektów, takich jak konsorcjum PLLuM. Dziś SpeakLeash funkcjonuje jako fundacja, kontynuując rozwój polskich modeli językowych.

Jaka była rola Sebastiana Kondrackiego i społeczności SpeakLeash w utworzeniu Bielika AI?

Sebastian Kondracki, współtwórca Bielik AI, to osoba, która zainicjowała projekt SpeakLeash w 2022 roku, w odpowiedzi na rosnące potrzeby związane z brakiem polskiego języka w otwartych modelach, takich jak BLOOM (wydany w 2022 roku). Motywacją Kondrackiego były również problemy związane z wydajnością oraz brakiem możliwości uruchomienia zamkniętych modeli AI na własnej infrastrukturze.

Społeczność SpeakLeash liczy obecnie ponad 1000 członków na platformie Discord, z czego około 10% z nich jest aktywnie zaangażowanych w prace nad projektem Bielik AI. Kluczowym czynnikiem sukcesu tej inicjatywy jest jej otwartość i silne ukierunkowanie na współpracę z użytkownikami, co sprawia, że projekt jest dynamiczny i reaguje na zmieniające się potrzeby.

Jakie były kluczowe etapy współpracy z partnerami publicznymi i naukowymi?

W 2024 roku projekt Bielik AI osiągnął ważny etap dzięki nawiązaniu współpracy z Centrum Superkomputerowym Cyfronet AGH. Dzięki temu wsparciu, model Bielik AI mógł być rozwijany na superkomputerach Helios i Athena, wykorzystujących 256 procesorów Nvidia GH200. To partnerstwo stanowi wyjątkowy przykład współpracy między niezinstytucjonalizowaną grupą open source a ośrodkiem naukowym, umożliwiając powstanie nowoczesnego polskiego modelu językowego, który z powodzeniem konkuruje z komercyjnymi rozwiązaniami.

Co wyróżnia Bielika AI na tle globalnej konkurencji?

Jakie zalety posiada koncepcja małego modelu językowego (SLM) w Bieliku AI?

Bielik AI to model, który należy do grupy tzw. małych modeli językowych (SLM – Small Language Model). Choć Bielik AI 7B v0.1 jest wersją podstawową, model ten nie został trenowany od zera – wykorzystano do tego architekturę Mistral 7B. Dzięki temu Bielik-11B (z 11 miliardami parametrów) stanowi kompaktowe rozwiązanie, idealne do wielu zastosowań, w tym biznesowych.

Dlaczego SLM-y, jak Bielik AI, zyskują na popularności?

Oto kluczowe korzyści:

• Lokalność: Modele SLM, takie jak Bielik AI, mogą działać lokalnie, bez konieczności korzystania z chmury, co pozwala zaoszczędzić koszty i zwiększyć bezpieczeństwo danych.
• Optymalizacja: Możliwość dostosowania modeli do specyficznych potrzeb organizacji i ich optymalizacja na własnej infrastrukturze.
• Mniejsza złożoność: W porównaniu do dużych modeli, które liczą setki miliardów parametrów, Bielik AI oferuje odpowiednią moc obliczeniową przy mniejszym zapotrzebowaniu na zasoby.

Bielik AI to rozwiązanie, które idealnie łączy kompaktowość z efektywnością, oferując dużą elastyczność w zastosowaniach komercyjnych.

Jak Bielik AI dostosowuje się do polskiego kontekstu językowego i kulturowego?

Bielik AI wyróżnia się również dzięki dostosowaniu do polskich realiów, co pozwala na lepsze zrozumienie niuansów językowych i kulturowych. Twórcy modelu założyli, że Bielik AI nie tylko rozumie język polski, ale także potrafi odczytywać kontekst kulturowy, co sprawia, że jego odpowiedzi są bardziej naturalne.

Dlaczego dostosowanie do polskiego kontekstu jest kluczowe?

Oto główne założenia, które przyświecają twórcom Bielik AI:

• Polska rzeczywistość: Bielik AI „myśli o wakacjach na Mazurach, a nie na Hawajach”.
• Polska kuchnia: Model rozumie, czym jest „żurek”, a także wie, że „Janusz” to nie tylko imię.
• Brak sztuczności: W przeciwieństwie do globalnych modeli, które mogą generować poprawne, ale sztuczne zdania (np. „mam nadzieję, że zastałem Cię w dobrym zdrowiu”), Bielik AI tworzy bardziej naturalne, codzienne wypowiedzi, dopasowane do lokalnych zwyczajów.

Bielik AI to rozwiązanie, które rozumie i odzwierciedla polską specyfikę, oferując użytkownikom bardziej trafne i autentyczne odpowiedzi.

Dlaczego licencja open source czyni Bielika AI idealnym wyborem dla firm?

Bielik AI jest dostępny na licencji Apache 2.0, co czyni go w pełni otwartym i darmowym do komercyjnego użytku. Dzięki tej licencji, każda organizacja może wdrożyć model, dostosować go do swoich potrzeb i wdrożyć go w swoich systemach.

Korzyści płynące z licencji Open Source:

• Dostępność: Możliwość wdrożenia i dostosowywania modelu w dowolnym środowisku.
• Dostosowanie (Fine-tuning): Bielik AI może być fine-tunowany na własnej infrastrukturze, co pozwala na stworzenie dedykowanych wersji modelu do specyficznych potrzeb biznesowych.
• Brak kosztów licencyjnych: Organizacje nie muszą ponosić kosztów związanych z licencjonowaniem zamkniętych rozwiązań, co obniża koszty operacyjne.

Bielik AI to doskonała opcja dla firm, które chcą korzystać z nowoczesnych technologii AI, ale bez konieczności angażowania dużych budżetów na licencje komercyjnych modeli.

Jakie zasoby były kluczowe w procesie budowania modelu Bielik AI?

Korpus danych SpeakLeash – fundament treningu Bielik AI

Podstawą procesu trenowania Bielik AI był ogromny zbiór danych SpeakLeash, który w momencie rozpoczęcia prac nad pierwszą wersją modelu zawierał aż 18 milionów dokumentów. Na ich podstawie stworzono zbiór treningowy, który liczył 22 miliardy tokenów. Całkowity zbiór danych SpeakLeash jest szacowany na 15-20 terabajtów surowych danych, co daje około 180 miliardów tokenów.

Skąd pochodzą dane w SpeakLeash?
Dane wykorzystywane do trenowania Bielik AI pochodzą z różnych źródeł, w tym:

• Indeksowanie polskojęzycznego internetu oraz web scraping.
• Otwarte zasoby: takie jak Polona, materiały Parlamentu, Wolne Lektury.

Dane te są dokładnie opisane, włączając informacje licencyjne oraz metryki jakościowe, co zapewnia transparentność i wysoką jakość zbioru wykorzystywanego do trenowania modelu.

Gdzie Bielik AI znajduje praktyczne zastosowanie?

Jakie są korzyści z wdrożenia Bielika AI w organizacjach?

Jedną z głównych zalet Bielika AI jest możliwość wdrożenia na własnych zasobach organizacji. Dzięki temu, firmy i instytucje zyskują pełną kontrolę nad danymi, co jest kluczowe w przypadku przechowywania poufnych informacji, takich jak tajemnica bankowa czy dane medyczne. Bielik AI może działać lokalnie, bez konieczności korzystania z chmury publicznej, co zapewnia wyższy poziom bezpieczeństwa i zgodności z regulacjami.

Dlaczego lokalne wdrożenie Bielika AI jest ważne?

• Kontrola nad danymi: Ochrona poufnych informacji i pełna kontrola nad procesem przetwarzania danych.
• Bezpieczeństwo: Modele działające lokalnie eliminują ryzyko związane z przechowywaniem danych w chmurze publicznej.
• Koszty i wydajność: Bielik AI jest tańszy i szybszy w przetwarzaniu konkretnych problemów biznesowych niż modele ogólnego zastosowania, co czyni go atrakcyjnym rozwiązaniem dla firm o ograniczonym budżecie.

Jak dostosować Bielika AI do specyficznych potrzeb firm i branż?

Dzięki funkcji dostrajania (fine-tuning), Bielik AI może być dostosowany do specyficznych potrzeb różnych firm, samorządów, a także specjalistycznych dziedzin wiedzy. To sprawia, że model staje się jeszcze bardziej skuteczny w rozwiązywaniu konkretnych problemów.

Przykłady zastosowania dostosowanego Bielika AI:TheLion.ai: Startup, który planuje dostroić Bielika AI v2 do stworzenia polskiego modelu medycznego. Tego rodzaju dostosowanie pozwala na stworzenie rozwiązań AI, które mogą wspierać sektor medyczny w diagnostyce, analizie danych czy automatyzacji procesów.

Podsumowanie

Bielik AI, stworzony przez społeczność SpeakLeash, to przełomowe osiągnięcie w polskim AI, które udowadnia, że lokalne, oddolne projekty open source mogą skutecznie konkurować na poziomie europejskim. Jako mały model językowy (SLM) udostępniany na licencji Apache 2.0, Bielik AI stanowi efektywną kosztowo i bezpieczną alternatywę dla globalnych gigantów AI. Dodatkowo, zapewnia organizacjom pełną kontrolę nad danymi i lepsze dostosowanie do polskiego kontekstu kulturowego i językowego, co czyni go wyjątkowym narzędziem na krajowym rynku.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)